D Dl, Sächsische Landesbibliothek - Staats- und Universitätsbibliothek Dresden
Stimmen zur Messe h-Moll, BWV 232 (Frühfassung; Kyrie eleison bis Cum Sancto spiritu)
1. Äußeres
Signatur Mus. 2405-D-21
Umfang 21 Stimmen (inkl. 1 Dublette) unterschiedlichen Umfangs = 81 Blätter
Maße (Blattgröße), in cm 37 x 25,5 (Umschlag) + 37,4 x 25,4 (Stimmen)
Rastrierung, in cm 1
Papier/Wasserzeichen a) Gekrönter Lilienschild mit angehängter Hakenmarke, auf Steg; b) Monogramm ICV, doppelt konturiert, auf Steg (= Weiß Nr. 77)
Lagen/Foliierung/Paginierung

S I (Binio + 1 Bg.), S II (Binio), A (Binio), T (Binio), B (Binio), Viol. Ia (Ternio), Viol. Ib (Binio + 1 Bg.), Viol. II (Binio + 1 Bg.), Viola (Binio), Vc. (Binio + 1 Bg.), Cont. (Binio + 1 Bg.), Fl. I (Binio), Fl. II (Binio), Ob. I (Binio), Ob. II (Binio), Bassono (Binio), Corno (1 Bl.), Tr. I (1 Bl.), Tr. II (1 Bl.), Tr. III (1 Bl.), Tp. (1 Bl.); durchgehende Bleistiftpaginierung "1-142" (auch Vakat-Seiten) unten mittig; in einem Umschlag

Schreiber/Schriftmerkmale Kyrie II: C. P. E. Bach (S I, II), Anon. 20 (Ob. I, II, Cont.), W. F. Bach (Viol. I, Dublette), A. M. Bach (Vc.), J. S. Bach (alle übrigen);
Gratias: C. P. E. Bach (S I, II), W. F. Bach (Viol. I, Dublette), A. M. Bach (Vc.), Anon. 20 (Cont.), J. S. Bach (alle übrigen);
Titelumschlag: G. Rausch, Dresden; J. S. Bach
Datierung vor dem 27.7.1733


2. Inhalt
Einrichtung der Handschrift 
(Stimme, Seite, Satz, Takte;
Kursive: originale Einträge)       

Umschlag vorn:

No: 14. | Gegen | Sr.. Königl. Hoheit und | ChurFürstl. Durchl. zu | Sachßen | bezeigte mit inliegender | Missa | à 18 21. |  2. Violini. | 2. Soprani | Alto | Tenore | Basso | 3. Trombe | Tympali | 1 Corne du Chasse | 2 Traversieres | 2 Hautbois | 2 Bassoni | Violoncello | e | Continuo | seine unterthänigste Devotion | der Autor | J. S. Bach. [Markierung = autogr., Name zur Hälfte mit Papierstreifen überklebt]; Bibliotheksstempel: Ovalstempel und Wappenstempel jeweils oberes Drittel rechts und unteres Drittel Mitte, kleiner Rundstempel unten Mitte; Signatur (Tinte) "Mus. 2405-D-21" unten links.

Soprano I.:

f. 1r: Kyrie, T. 1-98; Volti

f. 1v: Kyrie, T. 99-126; Christe, T. 1-28

f. 2r: Christe, T. 29-85; Kyrie | Allabreve, T. 1-20

f. 2v: Kyrie, T. 21-60; Gloria, T. 1-89

f. 3r: Gloria, T. 90-158; Volti

f. 3v: Gloria, T. 159-176; Laudamus te tacet | Gratias agimus tibi etc. | Allabreve, T. 1-42

f. 4r: Gratias, T. 43-46; Domine Fili, T. 1-77; Volti

f. 4v: Domine Deus, T. 78-94; Qui sedes etc. tacet. | Quoniam tu solus etc. tacet; Cum Sancto spiritu, T. 1-60a

f. 5r: Cum Sancto spiritu, T. 60b-128; Fine

f. 5v - 6v: vakat

Soprano II:

f. 1r: Kyrie, T. 1-118a

f. 1v: Kyrie, T. 118b-126; Christe, T. 1-73

f. 2r: Christe, T. 74-85; Kyrie | Allabreve., T. 1-60; Gloria, T. 1-83

f. 2v: Gloria, T. 84-176; Laudamus te, T. 1-23

f. 3r: Laudamus te, T. 24-62; Allabreve etc. = Gratias agimus tibi, T. 1-25a

f. 3v: Gratias agimus tibi, T. 25b-46; Qui tollis, T. 1-50; Qui sedes etc. tacet. | 12 pausen; Cum Sancto spiritu, T. 1-26a

f. 4r: Cum Sancto spiritu, T. 26b-128; Fine.

f. 4v: vakat

Alto.:

f. 1r: Kyrie, T. 1-110a

f. 1v: Kyrie, T. 110b-126; Christe tacet | allabreve. = Kyrie, T. 1-60; Gloria, T. 1-44

f. 2r: Gloria, T. 45-155

f. 2v: Gloria, T. 156-176; Ladamus te tacet; allabreve = Gratias agimus tibi, T. 1-46; Domine Deus; Qui tollis, T. 1-10

f. 3r: Qui tollis, T. 11-50; Solo = Qui sedes, T. 1-86; Volti

f. 3v: Quoniam; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-91a

f. 4r: Cum Sancto spiritu, T. 91b-128; Fine

f. 4v: vakat

Tenore.:

f. 1r: Kyrie, T. 1-103a

f. 1v: Kyrie, T. 103b-126; Christe eleison tacet | allabreve = Kyrie, T. 1-49

f. 2r: Kyrie, T. 50-60; Gloria, T. 1-145

f. 2v: Gloria, T. 146-176; Laudamus te tacet; allabreve. = Gratias agimus tibi, T. 1-43a

f. 3r: Gratias agimus tibi, T. 43b-46; Duetto = Domine Deus, T. 1-88a

f. 3v: Domine Deus, T. 88b-94; Qui tollis, T. 1-50; Qui sedes tacet | Quoniam | Vivace. = Cum Sancto spiritu, T. 1-31

f. 4r: Cum Sancto spiritu, T. 32-120a

f. 4v: Cum Sancto spiritu, T. 120b-128; Fine

Basso.:

f. 1r: Kyrie, T. 1-122a

f. 1v: Kyrie, T. 122b-126; Christe eleison tacet; allabreve. = Kyrie, T. 1-60; Gloria, T. 1-91

f. 2r: Gloria, T. 92-176, Laudamus te tacet; allabreve = Gratias agimus tibi, T. 1-22a

f. 2v: Gratias agimus tibi, T. 22b-46; Domine Deus; Qui tollis, T. 1-50; Qui sedes tacet; Solo = Quoniam, T. 1-32

f. 3r: Quoniam, T. 33-127; Cum Sancto spiritu, T. 1-8

f. 3v: Cum Sancto spiritu, T. 9-118

f. 4r: Cum Sancto spiritu, T. 119-128

f. 4v: vakat

Violino 1.:

f. 1r: Kyrie. adagio, T. 1-101 (Takt 5: Largo è un poco piano)

f. 1v: Kyrie, T. 102-126; Christe | all' unisono, T. 1-40

f. 2r: Christe eleison, T. 41-85; Kyrie | Allabreve, T. 1-32

f. 2v: Kyrie, T. 33-60; Gloria | Vivace, T. 1-105

f. 3r: Gloria, T. 106-176; Laudamus te | Solo., T. 1-14

f. 3v: Laudamus te, T. 15-62; Gratias, T. 1-11

f. 4r: Gratias agimus tibi, T. 12-46; Domine Deus | sourdini., T. 1-60; Volti

f. 4v: Domine Deus, T. 61-94; Qui tollis | Senza sourdino è adagio, T. 1-50; Qui sedes., T. 1-32

f. 5r: Qui sedes, T. 33-86; Quoniam; vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-63; Volti

f. 5v: Cum Sancto spiritu, T. 64-128; Fine

f. 6r: vakat

f. 6v: vakat

Violino 1. [Dublette]:

f. 1r: Kyrie. adagio., T. 1-102 (Takt 5: Largo è un poco piano); volti presto

f. 1v: Kyrie, T. 102-126; Christe | all'unisono., T. 1-37

f. 2r: Christe eleison, T. 38-85; Kyrie. Allabreve, T. 1-29a

f. 2v: Kyrie, T. 29b-60; Gloria | Vivace, T. 1-106

f. 3r: Gloria, T. 107-176; Laudamus te etc., T. 1-17a

f. 3v: Laudamus te, T. 17b-62; Gratias [beschädigt], T. 1-40a

f. 4r: Gratias agimus tibi, T. 40b-46: Domine Deus | Sourdini, T. 1-94; Qui tollis | Senza Sourdino è adagio, T. 1-28

f. 4v: Qui tollis, T. 29-50; Qui Sedes, T. 1-86; Quoniam etc. | vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-4a

f. 5r: = Cum Sancto spiritu, T. 4b-117

f. 5v: = Cum Sancto spiritu, T. 118-128; Fine

f. 6r: vakat

f. 6v: vakat

Violino 2:

f. 1r: Kyrie adagio., T. 1-103 (Takt 5: Largo e poco piano.); Volti

f. 1v: Kyrie, T. 104-126; Christe segue | all'unisono, T. 1-42

f. 2r: Christe eleison, T. 43-85; Kyrie | allabreve, T. 1-52a; Volti presto.

f. 2v: Kyrie, T. 52b-60; Gloria., T. 1-104a

f. 3r: Gloria, T. 104b-176; Laudamus te, T. 1-12; Volti

f. 3v: Laudamus te, T. 13-62; Gratias. allabreve, T. 1-40a

f. 4r: Gratias agimus tibi, T. 40b-46; Domine Deus. col'sourdino:, T. 1-94; senza sourdino | Qui tollis, T. 1-28

f. 4v: Qui tollis, T. 29-50; Qui Sedes, T. 1-86; Quoniam; vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-8a

f. 5r: Cum Sancto spiritu, T. 8b-110; Volti

f. 5v: Cum Sancto spiritu, T. 111-128; Fine

f. 6r: vakat

f. 6v: vakat

Viola:

f. 1r: Kyrie. adagio, T. 1-110a (Takt 5: Largo è poco piano); Volti

f. 1v: Kyrie, T. 110b-126; Christe tacet; Kyrie allabreve, T. 1-60; Gloria, T. 1-13

f. 2r: Gloria, T. 14-149

f. 2v: Gloria, T. 150-176; Laudamus, T. 1-51

f. 3r: Laudamus, T. 52-62; Gratias. allabreve, T. 1-46; Domine Deus con sourdino, T. 1-46

f. 3v: Domine Deus, T. 47-94; senza il sourdino | Qui tollis, T. 1-50; Qui Sedes, T. 1-22

f. 4r: Qui sedes, T. 23-86; Quoniam.; vivace. = Cum Sancto spiritu, T. 1-63

f. 4v: Cum Sancto spiritu, T. 64-128; Fine

Violoncello.:

f. 1r: Kyrie. molt'adagio, T. 1-68 (Takt 5: Largo)

f. 1v: Kyrie, T. 69-126; Christe., T. 1-16

f. 2r: Christe eleison, T. 17-85

f. 2v: Kyrie | allabreve, T. 1-60; Gloria Vivace, T. 1-12

f. 3r: Gloria, T. 13-132

f. 3v: Gloria, T. 133-176; Laudamus te, T. 1-33a

f. 4r: Laudamus te, T. 33b-62; Gratias | allabreve, T. 1-39a

f. 4v: Gratias agimus tibi, T. 39b-46; Domine Deus | pizzicato, T. 1-84

f. 5r: Domine Deus, T. 85-94; col'arco e staccato | Lento. = Qui tollis, T. 1-50; Qui sedes., T. 1-54a

f. 5v: Qui sedes, T. 54b-86; Quoniam tu solus, T. 1-75

f. 6r: Quoniam, T. 76-128; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-43; Volti cito

f. 6v: Cum Sancto spiritu, T. 44-128; Fine

Continuo.:

f. 1r:  Kyrie. adagio, T. 1-67 (Takt 5: Largo.)

f. 1v: Kyrie, T. 68-126; Christe., T. 1-22

f. 2r: Christe eleison, T. 23-85

f. 2v: Allabreve. | Kyrie., T. 1-60; Gloria., T. 1-24

f. 3r: Gloria, T. 25-153

f. 3v: Gloria, T. 154-176; Laudamus te etc., T. 1-55

f. 4r: Laudamus te, T. 56-62; Gratias agimus etc. | Allabreve., T. 1-46; Domine Deus, pizzicato, T. 1-30

f. 4v: Domine Deus, T. 31-94; Qui tollis etc. | Lente., T. 1-50

f. 5r: Qui sedes etc., T. 1-86; Qvoniam tu solus sanctus etc., T. 1-16

f. 5v: Quoniam, T. 17-121

f. 6r: Quoniam, T. 122-128; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-84; Volti

f. 6v: Cum Sancto spiritu, T. 85-128; Fine

Traversiere 1:

f. 1r: Kyrie adagio, T. 1-110a

f. 1v: Kyrie, T. 110b-126; Christe tacet; Kyrie | allabreve., T. 1-60; Gloria, T. 1-40

f. 2r: Gloria, T. 41-160; Volti

f. 2v: Gloria, T. 161-176; Laudamus te tacet; Gratias, T. 1-46; Solo | Domine Deus, T. 1-21

f. 3r: Domine Deus, T. 22-94; Qui tollis., T. 1-6

f. 3v: Qui tollis, T. 7-50; Qui sedes tacet; Quoniam; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-70

f. 4r: Cum Sancto spiritu, T. 71-128; Fine.

f. 4v: vakat

Traversiere 1:

f. 1r: Kyrie adagio, T. 1- 100a; Volti presto

f. 1v: Kyrie, T. 100b-126; Christe tacet; Kyrie | allabreve., T. 1-60; Gloria, T. 1-23

f. 2r: Gloria, T. 24-146; Volti

f. 2v: Gloria, T. 147-176; Laudamus te tacet; Gratias, T. 1-46; Domine Deus.; Qui tollis, T. 1-13a

f. 3r: Qui tollis, T. 13b-50; Qui sedes tacet; Quoniam tu solus.; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-63

f. 3v: Cum Sancto spiritu, T. 64-128; Fine

f. 4r: vakat

f. 4v: vakat

Hautbois. 1. d'Amour.:

f. 1r: Kyrie., T. 1-73

f. 1v: Kyrie, T. 74-126; Christe tacet; allabreve. = Kyrie, T. 1-35

f. 2r: Kyrie, T. 36-60; Hautbois l'ordinaire. | Gloria, T. 1-114

f. 2v: Gloria, T. 115-176; Laudamus te tacet; Gratias allabreve, T. 1-22a

f. 3r: Gratias agimus tibi, T. 22b-46; Domine Deus tacet; Qui tollis tacet; Solo. Hautbois d'Amore. | Qui sedes, T. 1-56a

f. 3v: Qui sedes, T. 56b-86; Quoniam; Hautb: l'ordinaire | Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-79

f. 4r: Cum Sancto spiritu, T. 80-128, Fine

f. 4v: vakat

Hautbois d'Amour. 2.:

f. 1r: Kyrie., T. 1-92 (Takt 5: Largo.)

f. 1v: Kyrie, T. 93-126; Christe tacet; Kyrie | allabreve., T. 1-60; Hautbois l'ordinaire. | Gloria, T. 1-20

f. 2r: Gloria, T. 21-151

f. 2v: Gloria, T. 152-176; Laudamus te tacet; Gratias. allabreve, T. 1-46; Domine Deus tacet; Qui tollis tacet;  Qui sedes tacet; Quoniam tu solus; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-9

f. 3r: Cum Sancto spiritu, T. 10-128; Fine

f. 3v: vakat

f. 4r: vakat

f. 4v: vakat

Basson.:

f. 1r: Kyrie., T. 1-102 (Takt 5: Largo)

f. 1v: Kyrie, T. 103-126; Christe eleison tacet; Kyrie allabreve, T. 1-60; Gloria sequitur, T. 1-28

f. 2r: Gloria, T. 29-176; Laudamus tacet; Gratias. allabreve, T. 1-12

f. 2v: Gratias agimus tibi, T. 13-46; Domine Deus tacet; Qui tollis tacet; Qui sedes tacet; Quoniam, seqt. à 2 Bassoni, T. 1-29 [zweistimmig notiert]

f. 3r: Quoniam, T. 30-76 [zweistimmig notiert]; Volti

f. 3v: Quoniam, T. 77-128 [zweistimmig notiert]; Vivace

f. 4r: Cum Sancto spiritu, due Bassoni in unisuono, T. 1-128; Fine

f. 4v: vakat

Corne da Caccia. | ad Quoniam tu solus.:

f. 1r: Quoniam, T. 1-127

f. 1v: vakat

Clarino 1.:

f. 1r: Kyrie tacet; Christe tacet; Kyrie tacet; Gloria, T. 1-176; Laudamus te. benedicimus te adoramus te, glorificamus te tacet.; Gratias agimus., T. 1-46; Domine Deus Domine fili Domine Deus Agnus tacet; Volti

f. 1v: Qui tollis tacet; Qui sedes tacet; Quoniam.; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-128

Clarino 2.:

f. 1r: Kyrie tacet; Christe tacet; Kyrie tacet; Gloria., T. 1-176; Laudamus te benedicimus te, adoramus te, glorificamus te tacet; Gratias agimus, T. 1-46; Domine Deus tacet; Qui tollis tacet; Qui sedes tacet; Quoniam tu solus.; Vivace | Volti

f. 1v: Cum Sancto spiritu, T. 1-128; Fine

Principale:

f. 1r: Kyrie tacet; Christe tacet; Kyrie tacet; Gloria., T. 1-176; Laudamus te, tacet; Gratias, T. 1-46; Domine Deus tacet; Qui tollis tacet; Qui sedes tacet; Quoniam; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-114; Volti

f. 1v: Cum Sancto spiritu, T. 115- 128

Tympana.:

f. 1r: Kyrie tacet; Christe tacet; Kyrie tacet; Gloria., T. 1-176; Laudamus te tacet; Gratias, T. 1-46; Domine Deus tacet; Qui tollis tacet; Qui sedes tacet; Quoniam etc.; Vivace = Cum Sancto spiritu, T. 1-110

f. 1v: Cum Sancto spiritu, T. 111-128

Umschlagtitel No: 14. | Gegen | Sr.. Königl. Hoheit und | ChurFürstl. Durchl. zu | Sachßen | bezeigte mit inliegender | Missa | à 18 21. |  2. Violini. | 2. Soprani | Alto | Tenore | Basso | 3. Trombe | Tympali | 1 Corne du Chasse | 2 Traversieres | 2 Hautbois | 2 Bassoni | Violoncello | e | Continuo | seine unterthänigste Devotion | der Autor | J. S. Bach.
Vorlage D B Mus. ms. Bach P 180


3. Sonstiges
Fremde/spätere Eintragungen Bibliothekarische Einträge s. Paginierung + Einrichtung/Umschlag vorn; auf jeweils f. 1r der Stimmen unten: Signatur (Tinte) "Mus. 2405-D-21" (links) sowie Ovalstempel "Bibliotheca Musica Regia", Wappenstempel und kleiner Rundstempel "Sächs. Landes-Bibl." (alle mittig, außer Clarino I: links); auf Umschlagrückseite: "Messe von Bach" (Bleistift).
Zustand der Quelle Restauriert; Stimme Clarino 1 stark beschädigt
Provenienz J. S. Bach - Kurfürst Friedrich August I. von Sachsen - Dresden, Sächsische Landesbibliothek, Musikabteilung
Literatur Krit. Bericht II/1, S. 214ff.


14.04.2008